Voor verandering moeten we bij de jeugd zijn

De jeugd heeft de toekomst in het Waddengebied. Een geruststellende gedachte, wanneer we luisteren naar Danique Postma (22) en Nika van Asselt (21). Met een groep van een kleine dertig jongeren stelden ze een manifest op, na een meerdaagse Waddenmars door het gebied. ‘Het gaat uiteindelijk om onze toekomst.’

Nika van Asselt

Jongeren hebben meer hoop en idealisme

Een totale Waddenbeleving. Dat ondergingen jongeren eind juni 2022. In drie groepen – één per waddenprovincie – trokken ze het Waddengebied in. Om in gesprek te gaan met bewoners en gebruikers, geïnspireerd te raken en ervaringen op te doen. Nika kijkt er met plezier op terug. De vele perspectieven vielen haar op. “In het Waddengebied sta je er niet alleen voor. Bewoners, vissers, toerisme: iedereen heeft een eigen invalshoek. Al die perspectieven vind ik interessant.” Het Waddengebied is voor haar bekend terrein. Van jongs af aan komt ze op Terschelling en met Sterke Yerke, een vrijwilligersorganisatie, vaart ze op een zeilvlot met schoolkinderen over de Waddenzee. “Als nieuwe, jonge generatie vragen we aandacht voor de strijd tegen de plastic soep.”

Geen toekomst op het eiland

Nika sloot zich aan bij de groep in Noord-Holland, waar ze onder meer het eiland Texel bezocht. Het gesprek met Texelse scholieren raakte haar. “Jongeren zien geen toekomst op het eiland. Ze willen er blijven wonen, maar betwijfelen of het kan. Een huis kopen is voor hen te duur en alles is gericht op massatoerisme, niet op de bewoners.” Op Wieringen sprak ze met volwassenen. Het contrast viel haar op. “Ouderen zijn met totaal andere dingen bezig. Ze willen alles graag zo houden. Of liever nog terug naar hoe het was.”

Frisse blik van jongeren

Een rijke Waddenzee heeft de stem van jongeren nodig. “Voor verandering moeten we bij de jeugd zijn. Tekenend was ons gesprek met vissers. De jonge visser stond open voor verandering, de ouderen niet. Ze willen terug naar vroeger.” Danique valt haar bij: “Jongeren hebben een frisse blik. Ze hebben meer hoop en idealisme, en willen innoveren en vooruitdenken. Ze durven vragen te stellen en hebben een lerende houding. Samen kunnen we leren, van elkaar.”

Danique Postma

We moeten iedereen in het Waddengebied betrekken
bij de bescherming

Cruciale rol psychologie

Danique sprak op Schiermonnikoog met de burgemeester, boeren, een boswachter en garnalenvissers. “Allemaal vertelden ze stukjes van de puzzel”, legt ze uit. Nieuwsgierigheid dreef haar om mee te doen. Als student Toegepaste Psychologie bekijkt ze de vraagstukken in de Wadden door een menselijke bril. “Psychologie speelt een cruciale rol. Technische experts vertelden ons over morfologie en natuurontwikkeling, maar we moeten de mensen in het gebied weten te overtuigen. Hoe nemen we ze mee? Hoe creëren we draagvlak voor een rijke Waddenzee?”

Gebied laten ervaren

Alle jongeren kregen tijdens de Waddenmars een glazen fles mee. Danique stopte er een briefje in met een boodschap. ‘Niet alleen kijken, maar ervaar’, stond erop. “We moeten mensen het gebied laten ervaren. Proeven, ruiken, voelen, dat is belangrijk. Wat je raakt, wil je redden. Neem de kabel dwars door Schiermonnikoog. Pas toen de burgermeester mensen meenam het gebied in, en liet zien hoe waardevol het is, gingen ze zoeken naar alternatieven.” Zelf werd ze ook geraakt. “Echt geweldig, het Waddengebied. Daar besef je dat mensen er niet de baas zijn.” In onderwijs ligt volgens haar de sleutel voor verandering. “Neem mensen – kinderen, jongeren en volwassenen – mee het wad op en laat ze de natuur ervaren, net als wij deden. Dan gaat de knop om.”

Manifest voor de toekomst

De drie Waddenmarsen eindigden gezamenlijk in de Garnalenfabriek in Moddergat. Daar stelden de jongeren met elkaar een manifest op. Belangrijkste boodschap: betrek jongeren en zet in op de lange termijn. Op hún wereld, die van na 2050. De verre toekomst krijgt te weinig aandacht, stellen de jongeren. Belangrijk punt in het manifest vindt Nika het betrekken van de lokale bevolking. “We moeten iedereen in het Waddengebied betrekken bij de bescherming ervan. Belangrijk vind ik ook de afzet van lokale producten. We aten kibbeling uit het buitenland, terwijl vissers in de Waddenzee vangen voor de export. Kies voor streekproducten. Dat is duurzamer, lekkerder en zorgt voor een inkomen voor bewoners.”

Trilaterale conferenties
Het blijft niet bij de Waddenmars en het manifest, als het aan de jongeren ligt. De jongeren houden in een appgroep contact en geven presentaties. Ook internationaal ontstaat een community van jongeren. Nika nam in september 2022 deel aan de Trilaterale Youth Conference in het Duitse St. Peter-Ording, waar ze sprak met Duitse en Deense jongeren. Tijdens de 14e Trilaterale Regeringsconferentie over de Bescherming van de Waddenzee mocht een jongere een inleiding houden. “Jongeren moeten serieus genomen worden”, benadrukt Danique.