Start voorbereiding pilot Walviskadaver Waddenzee

vrijdag 3 april 2020

In het komende halfjaar wordt de pilot Walviskadaver voor natuur en bewustwording uitvoeringsklaar gemaakt. Daarmee moet duidelijk worden of een pilot kan starten op het moment dat een geschikte situatie zich voordoet. En een aangespoeld walviskadaver op een locatie onder water (sublitoraal) in de Waddenzee mag worden neergelegd en daar vergaan.

Dit besloot het Opdrachtgeverscollectief Beheer Waddenzee (OBW) op basis van een zorgvuldige voorbereiding door een werkgroep van Programma naar een Rijke Waddenzee (PRW), Rijkswaterstaat en Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).

Het laten liggen en laten vergaan van een kadaver van een groot zeezoogdier sublitoraal heeft voor het UNESCO werelderfgoed Waddenzee ecologische, wetenschappelijke en educatieve betekenis. Een kadaver van zo’n groot zeezoogdier spreekt tot de verbeelding. De huidige praktijk is dat grote kadavers, na onderzoek, worden geruimd.

Verrijking ecosysteem

Met deze pilot creëren de samenwerkende partijen een situatie waarbij het kadaver van een gestrande walvis(achtige) in de Nederlandse Waddenzee tot natuurlijke afbraak komt. Dit is een belangrijke toevoeging aan het ecosysteem omdat lokaal de biodiversiteit vergroot en de wisselwerking tussen soorten bevordert. Hoe dat precies gaat laten we onderzoeken. De pilot versterkt dus ook de Waddenkennis. Ook voor natuureducatie en de beleving van het Werelderfgoed Wadden kan het enorm waardevol zijn. Michiel Firet, trekker vanuit PRW: “De werkgroep heeft al goed in beeld wat we op voorhand moeten regelen en waarmee we rekening moeten houden. Er spelen veel facetten. We gaan nu de pilot concreet voorbereiden. Daarvoor gaan we ook met betrokkenen in gesprek.”

illustratie © Michael Rohtmann 2005
De illustratie © Michael Rohtmann 2005, laat zien wat zich allemaal aan soorten en wisselwerking rond een kadaver van formaat onder water afspeelt. Afbraak gaat in een paar fasen. Deze afbeelding laat komst van biobouwers zien nadat, bijvoorbeeld door haaien, zachte delen zijn opgeruimd. Zie ook https://amazingzoology.com/whale-falls-whale-fall-communities/

Geschikte walvisachtigen

De werkgroep zocht uit welke walvisachtigen in aanmerking komen en aan welke voorwaarden locaties moeten voldoen om geschikt te kunnen zijn. Voor de pilot maakt de soort niet zo veel uit; het ‘aanbod’, het gewicht en de conditie van het kadaver zijn meer bepalend. Een dwergvinvis spoelt relatief vaak aan en is qua formaat en gewicht ook hanteerbaar. Andere soorten zoals een potvis of de gewone vinvis komen ook in aanmerking.

Vervolg

PRW leidt de fase van operationele voorbereiding van de pilot. Samen met Rijkswaterstaat en het Ministerie van LNV wordt een operationeel plan uitgewerkt. In deze uitwerkingsfase kan nog steeds worden besloten om toch niet over te gaan tot uitvoering van de pilot. Wanneer alle uitwerkingen in deze operationele voorbereiding groen licht krijgen, dan kan vanaf komend najaar de pilot starten. Als de situatie zich dan voordoet dan kan de uitvoer van de pilot op een geschikte locatie onder water gaan gebeuren. Rijkswaterstaat is als natuurbeheerder dan de trekker.

Meer informatie bij Michiel Firet, strategisch adviseur bij Programma naar een Rijke Waddenzee, zie contactgegevens