Duindynamiek op de Waddeneilanden is van belang voor de natuur. Dit belang wordt door velen gezien. Echter vaak is er ook angst dat het toelaten van dynamiek de waterveiligheid zal ondermijnen. Programma naar een Rijke Waddenzee (PRW) heeft, in samenwerking met Rijkswaterstaat, aan Arcadis gevraagd een inventarisatie van ervaringen met natuurlijke dynamiek op te stellen. Zodat we kunnen leren van deze voorbeelden.
Belang van dynamiek
Veel dynamiek langs de zandige kust van de eilanden is verloren gegaan. Onder andere door het vastleggen van duinen en de aanleg van stuifdijken. Ook de stikstof depositie speelt hierbij een rol. Dit zorgde voor het verdwijnen van kenmerkende overspoelingsvlakten en stuifduincomplexen, naast grootschalige verruiging en het verdwijnen van karakteristieke kustflora en -fauna.
Bewustwording en draagvlak
De opdrachtgevers van PRW vinden het van belang om het herstel van de natuurlijke dynamiek te ondersteunen. Daarom zetten ze in op het bevorderen van de bewustwording en het creëren van draagvlak voor de rol van natuurlijke dynamiek op de eilanden. Goede voorbeelden, waarbij het vergroten van dynamiek samengaat met het behouden of zelfs vergroten van de waterveiligheid, kunnen helpen om de bewustwording en het draagvlak voor dynamiek te verbeteren.
Inventarisatie
De inventarisatie beschrijft een aantal voorbeelden van natuurlijke dynamiek op de Waddeneilanden, zowel autonoom als door de mens geïnitieerd, met ervaringen en feiten. De inventarisatie behandelt acht locaties:
- De Slufter op Texel;
- Noordsvaarder op de Westkop van Terschelling;
- Stuifduinen ter hoogte van Oosterend op Terschelling;
- Stuifdijk bij de Boschplaat op Terschelling;
- Noordwest Ameland: duinerosie naast embryonale duinen;
- Stuifgaten en kerven in duin van centraal en oost Ameland;
- Stuifdijk en bestaande washovers op Schiermonnikoog;
- De Rottums.
De inventarisatie maakt gebruik van gerapporteerde (monitorings-)onderzoeken en gesprekken met sleutelpersonen en doet suggesties hoe deze als voorbeeld kunnen dienen. Op alle locaties is geanalyseerd of kustveiligheid en het behouden of vergroten van de natuurlijke duindynamiek met elkaar samengaan.
Algemene lessen
Arcadis benadrukt dat, naast het draagvlak en de communicatie, goede afstemming en afspraken tussen de verschillende beheerders en andere betrokken partijen net zo belangrijk zijn om tot succesvolle nieuwe projecten voor duindynamiek te komen. Daar waar de veiligheid ruimte en kansen biedt voor de natuur. Maatregelen gericht op dynamiek kunnen positieve effecten hebben voor andere projecten en programma’s ter verbetering van de kwaliteit van de natuur. Denk aan de aanpak van de stikstofproblematiek. Ook noodzakelijke maatregelen gericht op de veiligheid tegen overstromingen kunnen bijdragen aan de duindynamiek en vice versa. Zo kan dit de weg openen naar het verbinden van verschillende opgaven, waardoor dit zelfs kan resulteren in een grotere efficiëntie in planvorming, uitvoering en communicatie.
Enthousiasme
Momenteel zijn verschillende nieuwe projecten in uitvoering, of worden plannen nader uitgewerkt. Op meerdere locaties is er ruimte vanuit waterveiligheid en zijn er daardoor kansen voor de natuur. Er is veel momentum voor duindynamiek en er is ook al veel samenwerking tussen betrokken partijen. We verkennen hoe we dit momentum het beste kunnen ondersteunen.
Meer informatie
Sonja van der Graaf, E-mail: Sonja.vanderGraaf@rvo.nl
