Betrouwbare bereikbaarheid en mobiliteit is ook in 2050 een belangrijke randvoorwaarde voor de leefbaarheid in het Waddengebied. Het huidige vervoerssysteem vraagt om actief ingrijpen (baggeren) in de Waddenzee. Mede gelet op de huidige en toekomstige morfologische ontwikkelingen in de Waddenzee en vergaande duurzaamheidsambities lijkt een transitie van het vervoerssysteem noodzakelijk. Programma naar een Rijke Waddenzee (PRW) is gevraagd een dergelijk transitieproces aan te jagen. Om zo duurzame oplossingen te verkennen voor een betrouwbare bereikbaarheid in 2050.
Duurzaam mobiliteitssysteem
In de afgelopen 1,5 jaar is in een WadLab-omgeving een aantal keren geëxperimenteerd met dit vraagstuk: hoe kan een mobiliteitssysteem er in de verre toekomst uit zien. Concepten voor een dergelijk ultiem duurzaam systeem zijn bedacht in grofweg 3 categorieën: onder de Waddenzee door, er door heen of er over heen. (Voor de hand liggend) is geconstateerd dat technologische en innovatieve ontwikkelingen een grote rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van een ultiem duurzaam mobiliteitssysteem.
Mindmap studenten
Een van de onderdelen in de transitieschets is het in kaart brengen wat er op dit moment in de wereld gaande is aan technologische ontwikkelingen/innovaties op het gebied van (ultiem) duurzame mobiliteit over, door en onder water. Een eerste scan hebben we op 30 april 2019 gemaakt met een 10-tal studenten van o.a. Hogeschool Van Hall-Larenstein, Universiteit Twente en Utrecht. Tijdens een leuke en energieke “Google-sessie” is een eerste mindmap gemaakt van wat er wereldwijd aan relevante inspirerende innovaties en ontwikkelingen plaats vindt. Lees hier meer.
WadLab | expertsessie
Met de mindmap als basis organiseerde PRW op 6 november bij Rijkswaterstaat Westraven te Utrecht een WadLab | expertsessie met een aantal deskundigen. Samen verkenden we welke ontwikkelingen zij wereldwijd zien en hoe deze wel/niet te projecteren zijn op het transitievraagstuk in de Wadden.
Het werd een levendig gesprek over diverse technologische ontwikkelingen, vooral in relatie tot de waarden van het gebied. De stelling is dat technologisch vrijwel alles kan, maar wat zijn de (onderliggende) waarden waar technologie aan moet/kan bijdragen en wat is dan in termen van vraagbehoefte (personen en vracht) de gewenste omvang die het mobiliteitsysteem in de toekomst moet bedienen?
Onder, door of over de Waddenzee
Het gesprek leverde diverse inzichten/gezichtspunten op.
Over water:
- De crux zit in (het voorkomen van onnodige) zware lading;
- Potentie zit in differentiatie van vaartuigen: groot versus klein. Efficiënt/snel vervoer versus vervoer met beleving afhankelijk van de doelgroepen. De “hartslag” die nu het varen van een beperkt aantal grote schepen met zich meebrengt wordt wel minder zichtbaar;
- Framing ‘varen op getij’ voor zover vracht zich daarvoor leent;
- Rompontwerp is echt wel verder te optimaliseren in relatie tot zo min mogelijk diepgang. Diepgang van maximaal 1 meter moet technologisch tot de mogelijkheden behoren.
Door de lucht:
- Drones kunnen een deel van de oplossing bieden. Zou je niet moeten willen in verband met aantasting natuurwaarden etc.
- Er is nog geen gerichte innovatie op geluidsreductie bij drones (wellicht kans);
- Luchtverkeer (ook drones) moet vooral als aanvullend alternatief gezien worden (wanneer iets acuut van/naar eiland moet: spoedpakket, medische noodzaak. Ook (medisch) personenvervoer door de lucht kan in de toekomst via drone);
- Vervoer door de lucht is energie-inefficiënt!
- Zeppelin de moeite van verkennen waard! Mede gelet op belevingswaarde?
Ondergronds:
- Buistransport is goed concept voor natte bulk;
- Goede optie, vooral in geval van hergebruik van bestaande buizen (bijv. als mantelbuis voor digitale verbindingen). Hyperloop-achtige ontwikkelingen prikkelen de verbeelding en helpen het denkkader te verruimen voor buisoplossingen voor droge bulk of stukgoederen.
En verder
- Moederschip dat buitenom over Noordzee vaart en met kleinere schepen/modules een eiland bevoorraad;
- Maar werk vooral eerst aan het verder optimaliseren van de huidige logistiek (laag hangend fruit) mede in relatie tot zelfvoorzienendheid eilanden;
- De vervoervolumes over de Waddenzee zijn waarschijnlijk groot genoeg om nieuwe vervoersconcepten voor te bedenken.
Vervolg
Op basis van dit gesprek wordt momenteel onderzocht welke ontwikkelingen mogelijk kansrijk zijn om een slag verder te verkennen en uit te werken. We denken in eerste instantie aan beter inzicht te krijgen in de wenselijk toekomstige vervoersvraag (personen en vracht), hoe het huidige logistieke proces verder geoptimaliseerd kan worden en zo ook tot welke scheepsontwerpen een zo minimaal mogelijke diepgang leidt.
Meer informatie
Bij Gerwin Klomp en Rick Timmerman, de contactgegevens vind je hier.
